Wrocław po II wojnie światowej

Bezpośrednio po zakończeniu wojny część niemieckich mieszkańców powróciła do Wrocławia, gdyż nieznane były im jeszcze decyzje oddające miasto Polsce. Jeszcze w sierpniu 1945 w trakcie spisu ludności stwierdzono w nim obecność 189 500 Niemców i 16 500 Polaków. Po roku 1945 na Dolnym Śląsku, szczególnie w Wałbrzychu i we Wrocławiu pozostało około 110 000 Niemców, w znacznej mierze wykwalifikowanych robotników. W okresie bezpośrednio po wojnie dokonano akcji wysiedlania – tylko od czerwca do sierpnia 1945 wysiedlono z Ziem Odzyskanych, w tym również z Wrocławia 400 tys. osób. 10 września 1945 w cukrowni przy ul. Obornickiej zorganizowano zebranie ludności niemieckiej, na którym poinformowano o międzynarodowych postanowieniach i ich skutkach dla Niemców. Akcję przesiedleńczą przeprowadzono nieraz przy pomocy brutalnych środków. W roku 1946 zintensyfikowano ją i wysiedlono następne 140 tys. osób. Cała akcja wysiedlania trwała aż do 1955 roku.

Odbudowa miasta

W wyniku działań wojennych miasto zostało zniszczone ogółem w ponad 60% – po przeprowadzeniu przeglądu 27000 obiektów 68% z nich spisano na straty, co oznaczało zniszczenie 52460 ze 186000 mieszkań. Szczegółowe dane mówią o 90% zniszczeń w części północnej i zachodniej Wrocławia, w ok. 60% Starego Miasta i 10–30% zniszczeń dzielnic południowych i wschodnich.

Jednym z niezniszczonych zabytków, który witał we Wrocławiu przyjeżdżających po wojnie Polaków była kaplica błogosławionego Czesława, polskiego przeora dominikanów z XIII w. W sposób niezwykły ocalała ona przed zniszczeniem podczas oblężenia Festung Breslau, chociaż Kościół św. Wojciecha, do którego przylegała, leżał w ruinach. Przez pierwsze powojenne lata Wrocław, tak jak cały obszar tzw. Ziem Odzyskanych traktowany był przez wielu przyjezdnych jako źródło zaopatrzenia i szabru. Sprzyjała temu atmosfera tymczasowości. Wrocław nazywano ironicznie „stolicą Dzikiego Zachodu” – poziom przestępczości czterokrotnie przerastał województwa centralne. Przez wiele lat po wojnie wśród mieszkańców Wrocławia i innych ziem odzyskanych, jak również wśród wysiedlonych z tych terenów Niemców panowało przekonanie o tymczasowości powojennych granic i nadzieja na ich szybką zmianę. Wywoływało ono poczucie tymczasowości, utrudniało identyfikację z nowym miejscem zamieszkania i przyczyniało się do braku dbałości o infrastrukturę miejską i chęci jej odbudowy ze zniszczeń. Cegły ze zniszczonych, ale również i nieznacznie uszkodzonych budynków były wywożone, na odbudowę Warszawy. Miasto było rabowane przez żołnierzy radzieckich, wywożących dzieła sztuki, wyposażenie fabryk itp. Wrocław trapiła również plaga pożarów, po części celowo wzniecanych. Niemniej jednak prace nad odbudową i urządzaniem miasta były prowadzone intensywnie. Na podstawowe odgruzowanie i remont infrastruktury wydano 119 milionów zł. Plany zakładały utworzenie miasta o populacji 200 tys. mieszkańców – ośrodka zorientowanego głównie na przemysł.

Zobacz jak wyglądał Wrocław po II wojnie światowej. Zdjęcia zostały wykonane w 1948 roku.